zeki müren

Öğrenim hayatı ve müzikle tanışması [değiştir]
Resmi doğum tarihi 1931 yılı olsa da, Zeki Müren 1933 yılında doğmuştur.[kaynak belirtilmeli] O yıllarda ortaokula 12 yaşında başlanabildiği için ortaokula erken gidebilmek için yaşını büyütmek durumunda kalmıştır. Bursa'da başladığı orta öğrenimini İstanbul'da Boğaziçi Lisesi'nde tamamladı. İstanbul'da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin Yüksek Süsleme Bölümü Sabih Gözen atölyesinden mezun oldu. Desen çalışmalarını öğrencilik yıllarından başlayarak pekçok kez sergiledi.

Zeki Müren, Bursa'da tamburi İzzet Gerçeker'den aldığı solfej ve usül dersleriyle musiki bilgileri öğrenmeye başladı. 1949'da, Boğaziçi Lisesi'nde okurken Agopos Efendi (sinema yönetmeni ve senaryo yazan Arşavir Alyanak'ın babası) ile udi Kirkor'dan aldığı derslerle de musiki eğitimini sürdü. Daha sonra fasıl musikisini iyi bilen ve geniş bir repertuvarı olan Şerif İçli'den çeşitli eserler meşk etti; Refik Fersan'dan, Sadi Işılay'dan, Kadri Şençalar'dan yararlandı.

1950'de sınavla İstanbul radyosu'na girdi. İstanbul radyosunda 1951'de, canlı olarak yayımlanan bir programda ilk radyo konserini verdi ve bu konseri çok beğenildi. Bundan sonra Türkiye radyolarında düzenli olarak okumaya başladı. Radyo programları on beş yıl sürdü, bunların çoğu canlı yayın programlarıydı. Müren bundan sonra kendini daha çok sahne ve plak çalışmalarına verdi. Alışılmış kalıpları zorlayan elbiseleri ve sahne davranışı ile halkın ilgisini sürekli olarak üstünde tutmayı başardı.

Zeki Müren 600'ü aşkın plak ve kaset doldurdu. Plağa okuduğu ilk şarkı Şükrü Tunar'ın "Bir muhabbet kuşu" güfteli şarkısıdır. Müren 1955'te "Manolyam" adlı şarkısıyla Türkiye'de ilk kez verilen Altın Plak Ödülü'nü[1] kazandı.

1958 yılında yedek subay olarak İstanbul Ordu Temsil Bürosu'nda askerliğini yaptı.

Beste çalışmaları [değiştir]
İki yüz dolayında şarkı besteledi. On yedi yaşındayken bestelediği "Zehretme hayatı bana cânânım" mısrasıyla başlayan acemkürdi şarkı bestelediği ilk şarkıdır. "Şimdi uzaklardasın gönül hicranla doldu" (suzinâk), "Manolyam" (kürdilihicazkâr), "Bir demet yasemen" (nihavend), "Gözlerinin içine başka hayal girmesin" (nihavend) güfteli şarkıları sık sık okunan, en sevilen şarkılarıdır. Müren bu şarkıları plaklara da okumuştur. Maksim Gazinosu sahnelerinde aralıksız 11 yıl Behiye Aksoy ile dönüşümlü olarak sahne almıştır.

Oyunculuk kariyeri [değiştir]
Zeki Müren 1954'te Beklenen Şarkı adlı filmde sinema oyunculuğuna başladı. Büyük bir ticari başarı kazanan bu filmden sonra şarkılarının çoğunu kendisinin bestelediği on sekiz filmde daha oynadı. 1955'te de Arena Tiyatrosu'nca sahneye koyulan Çay ve Sempati adlı oyunda da baş roldeki oyuncuydu. Ayrıca 'Bıldırcın Yağmuru' isimli bir şiir kitabı da vardır.

Rahatsızlığı ve vefatı [değiştir]
Zeki Müren kalp rahatsızlığı ve şeker hastalığı yüzünden 1980'den sonra sahne hayatından ve musikiden uzaklaştı. Bodrum'daki evine kapandı, münzevi bir hayat yaşadı. 24 Eylül 1996 Salı günü, TRT İzmir Televizyonu'nda kendisi için düzenlenen tören sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. Cenazesi görülmemiş bir halk kalabalığının katılmasıyla büyük bir törenle kaldırıldı. Mezarı, doğum yeri olan Bursa'da Emirsultan Mezarlığı'ndadır.

Vasiyetinde mirasının en büyük bölümünü Mehmetçik Vakfı'na bıraktı.

Notlar [değiştir]
Zeki Müren'in Karagöz sanatçısı Hayali Saf Deri Metin Özlen tarafından hazırlanan kuklası doğum yeri olan Bursa'da sahne aldı.[2]
Diskografi [değiştir]
Ana madde: Zeki Müren diskografisi
Zeki Müren, sanat hayatı boyunca Grafson Plak, Coşkun Plak LP, Kalan, Türküola LP, Minareci Kaset, Sahibinin Sesi Greece, Balkan Plak, Yavuz Plak, Lider Plak ve Elenor LP ile çalışmıştır.

Albümleri [değiştir]
Senede Bir Gün (1970)
Pırlanta 1 (1973)
Pırlanta 2 (1973)
Pırlanta 3 (1973)
Pırlanta 4 (1973)
Güneşin Oğlu (1976)
Mücevher (1977)
Nazar Boncuğu (1978)
Sükse (1979)
Kahır Mektubu (1981)
Eskimeyen Dost (1982)
Hayat Öpücüğü (1984)
Aşk Kurbanı (1985)
Masal (1986)
Helal Olsun (1987)
Gözlerin Doğuyor Gecelerime (1988)
Ayrıldık İşte (1989)
Zirvedeki Şarkılar (1989)
Dilek Çeşmesi (1990)
Doruktaki Nağmeler (1991)
Sorma (1992)


* Zeki Müren, yukarıda belirtilenler dışında, 1968-1974 yılları arasında Grafson Plak'tan kendi adıyla anılan 12 farklı albüm daha yayınlamıştır.

Ölümünden Sonra Yayınlanan Albümler [değiştir]
Muazzez Abacı ve Zeki Müren Düet (2000)
Zeki Müren: 1955-1963 Kayıtları (2002)
Selahattin Pınar Şarkıları (2005)
Sadettin Kaynak Şarkıları (2005)
Batmayan Güneş (2006)
Baş Başa Radyo Günleri 1 (2008)
Baş Başa Radyo Günleri 2 (2008)
Baş Başa Radyo Günleri 3 (2008)
Lunapark Konseri (2009)
Saklı Kayıtlar 1952-1984 (2009)